Atatürk'ün Milli Mücadele tarihinin ilk cümlesi “19 Mayıs 1919'da Samsun'a gittim.” Yani 19 Mayıs 1919, “Milli Mücadele”nin fiilen başladığı tarihtir. 19 Mayıs bir başlangıçtır; Fikir ve karar adamı olan Atatürk'ün amacına ulaşma yolunda attığı ilk adımdır. Şevket Süreyya Aydemir'e göre:
“Mustafa Kemal'in yeni hayatı, yeni dünyası, 19 Mayıs 1919'da Samsun sahilindeki Anadolu topraklarına gelişiyle başlar, yani ortaya çıkışı onun kaderini, milletimizin tarihini ve milletimizin tarihini derinden etkiler. İşte o gün, Mustafa Kemal'in Samsun kıyılarına ayak basmasıyla çağımızın çeşitli yönlerden akışı başladı.
Atatürk'ün, emperyalizmin Anadolu'daki kötü emellerine son vermek üzere Samsun'a çıktığı gün olan 19 Mayıs 1919'u “Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutluyoruz. Bugünün gençliği 1919'da “Bütün umudum gençliktedir” demişti. Atatürk'ü ve eserlerini koruyor mu? Bunun incelenmesi gerekiyor. Bu yazımda önce Atatürk'ün Samsun'a gelişini, ardından güvendiği gençlere neler söylediğini aktaracağım.
1 Şubat 1931 İzmir Kız Lisesi'nde
Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'daki kâbusu sona erdirecek çözümü çoktan belirlediğini ve bunu arkadaşlarıyla paylaştığını biliyoruz. Ancak Bandırma vapurunda bulunan 23 kişinin ne yapacağına dair hiçbir fikri yoktu. Mustafa Kemal Paşa, ata yurdu Selanik'in savaşmadan düşmana teslim olmasına dayanamadan, Anadolu'nun aynı düşman tarafından işgal edildiğini gördü. Bir anıyla o günlere dönelim. Mustafa Kemal Paşa bir süre Samsun'da çalıştıktan sonra şehrin postanesine gider. Görevli PTT memuru o günü şöyle anlatıyor:
“Hava yağmurlu ve elektrikliydi. O zamanlar paratoner sistemi olmadığı için kabloları gömdüm. Saat gece yarısına yaklaşırken kapıdaki nöbetçi içeri daldı ve bazı haberler verdi. Mustafa Kemal Paşa geliyor. O sırada Mustafa Kemal Paşa tek odadan oluşan telgrafhaneye girdi. Kalktım.
“İşte buradasın Paşa.”
“Hemen Havza ve Amasya ile görüşmem lazım” dedi.
“Hava elektriklendi, kabloları gömdük, görüşmenize izin veremem” dedim. Mustafa Kemal Paşa:
“Bu, vatanın kurtuluşu ile ilgili. “Mutlaka buluşacağız, ya ölürüz ya da vatan kurtulur” dedi.
Ceketinin cebinden ipek mendili çıkardı ve başlığın üzerine koydu. Tek yapmam gereken kabloları etkinleştirmekti.
“Sen ölürsen ben de ölürüm” dedi.
Elimi bırakmasını söylediğim ısrarlı sözlere aldırış etmedi, uzun süre elimi bırakmadı. Önce Havza'yı aradım. Cevap hemen geldi. Görevli subay, Kemal Paşa'nın adamlarının emir beklediklerini söyledi. Paşa bana şifreli bir not verdi, yazdım. Elimi bırakmadan şifreli cevaba baktı. Hızla bir kağıda şifreli bir şeyler yazdı. Havza'ya iletmemi söyledi. Amasya ile istediği konuşmayı yapmış ve ardından;
“Aman Allah'a şükür vatan artık güvende” diyerek maiyetiyle birlikte oradan ayrıldı. Aniden aptallaştım. Oturduğum yerden kalkamıyordum. Mustafa Kemal Paşa hayatını tehlikeye atan bir insandı. Fes almaya, makam kazanmaya gelen birisi olamaz. Gerçek bir vatanseverdi, Atatürk'e hayranlığım yağmurlu bir gecede böyle başladı…”
Bu anı, Mustafa Kemal'in bağımsızlık mücadelesindeki önemli anlardan biriydi. Atatürk'ün neden gençlere 19 Mayıs'ı Anma, Gençlik ve Spor Bayramı'nı verdiğini anlatacağım.
19 Mayıs 2024
Ahmet Gürel
